Programma 6. Cultuur en maatschappij

A.1 Uitvoeringsprogramma Cultuur 2025-2028
Het Uitvoeringsprogramma Cultuur 2025-2028 gaat invulling geven aan de verdere uitvoering van het Strategisch Beleidskader Cultuur 2021-2028 met als doelstellingen: cultuur voor iedereen; bruisend en vernieuwend aanbod in Stad en Ommeland; ontwikkeling, behoud en versterking van de kwaliteit van cultureel erfgoed, landschap en leefomgeving. We verstrekken acht- en vierjarige subsidies aan culturele instellingen, voeren specifieke subsidieregelingen uit en hebben speciale beleidsinstrumenten ingesteld. Culturele instellingen zijn cruciaal voor het culturele aanbod in de provincie, het bewaren van Gronings erfgoed, artistieke talentontwikkeling. Daarnaast hebben zij impact op de vrijetijdseconomie in de provincie, de leefbaarheid in de kernen en op het vestigingsklimaat. Kortom, cultuur draagt bij aan de brede welvaart in onze provincie.

Om een breed cultureel aanbod via de culturele instellingen in Stad en Ommeland te realiseren en om verschraling te voorkomen, is het noodzakelijk het beschikbare structureel begrote bedrag voor vierjarige subsidies te verhogen. Daarmee kunnen we een breed bestel aan culturele instellingen ondersteunen, variërend van kleine tot middelgrote musea in het Ommeland, tot terugkerende festivals en initiatieven op het gebied van podiumkunsten, cultuurparticipatie en cultuureducatie. Tevens wordt hiermee ruimte gecreëerd voor voortzetting en intensivering van succesvolle specifieke regelingen en beleidsinstrumenten op het gebied van amateurkunst, cultuurparticipatie, erfgoed en artistieke productie.

Het meerjarig beschikbaar stellen van de middelen betekent aansluiting bij de gehele periode van het Strategisch Beleidskader 2021-2028 en haalt daarmee het bereiken van de (kader)doelstellingen dichterbij. Daarnaast is meerjarige beschikbaarheid van de middelen belangrijk voor het maken van langdurige afspraken met samenwerkingspartners. We blijven gelijk op lopen met de Rijksfinanciering voor cultuur en dragen bij aan een cultuurbestel dat voldoende toegerust is om een bijdrage te leveren aan de sociale agenda van 'Nij Begun', aan de doelstellingen in de (deels nog vast te stellen) provinciale Omgevings- Economische en Leefbaarheidsvisie.

Om uitvoering te kunnen geven aan bovenstaand beleidsdoel wordt voorgesteld om incidenteel voor de periode 2025-2028 € 10,4 miljoen (€ 2,6 miljoen per jaar) beschikbaar te stellen. Wij stellen voor dit bedrag te dekken uit de Algemene middelen.

A.2 Leefbaarheid, zorg en wonen
Voor de deelprogramma's "Leefbaarheid, zorg en wonen", "Sport en bewegen", "Sociaalbeleid en gezondheid", "Positieve gezondheid" en "Opvang vluchtelingen" zijn de begrote middelen t/m 2027 benodigd om invulling te geven aan de opgaven zoals wij die hebben aangegeven in
het Hoofdlijnenakkoord "Veur Mekoar". Wij werken de komende periode samen met Provinciale Staten aan een brede leefbaarheidsvisie met een bijbehorend leefbaarheidsprogramma, met als doel de Brede Welvaart in onze provincie te verbeteren. Deze visie wordt door ons naar verwachting eind 2024 ter vaststelling aan Provinciale Staten voorgelegd. Vervolgens worden meer concrete doelstellingen in het aanverwante uitvoeringsprogramma Leefbaarheid bepaald.

Om invulling te kunnen geven aan de brede leefbaarheidsvisie en het bijbehorende leefbaarheidsprogramma wordt voorgesteld om incidenteel voor de periode 2025-2027 € 4,58 miljoen (€ 1,53 miljoen per jaar) beschikbaar te stellen. Wij stellen voor dit bedrag te dekken uit de Algemene middelen.
 
A.3 Opgave ERL
Naar aanleiding van de in 2023 uitgevoerde tussenevaluatie van de opgave Erfgoed, Ruimtelijke Kwaliteit en Landschap (ERL) zijn een aantal meerjarige aandachtspunten benoemd voor de tweede helft van dit programma. Het betreft onder andere de volgende onderdelen/doelen:

• Meer aandacht en inzet voor het erfgoed buiten het aardbevingsgebied. Zorg voor een goede uitrol van de lessen van het erfgoedprogramma over de gehele provincie.
• Meer focus op Ruimtelijke kwaliteit en Landschap en de verbinding van de opgave ERL met de grote opgaven in onze provincie.
• Voortzetten van het Erfgoedprogramma en aandacht voor Ruimtelijke kwaliteit mede in relatie tot de versterkingsopgave.
• Verlengen van de opgave ERL vanaf 2027 (mede vanwege de verlenging van het onderdeel Erfgoedprogramma tot en met 2028 en de benodigde provinciale cofinanciering daarvan).

In 2023/2024 zijn de eerste stappen gezet in de uitvoering van bovenstaande onderdelen.
Zowel de opgave ERL als het daarin opgenomen Erfgoedprogramma betreffen meerjarige programma's, waarin we samenwerken met diverse partijen, zoals gemeenten, RCE/OCW, eigenaren, NCG en het IMG. De provinciale bijdrage vanuit ERL geldt als cofinanciering voor de rijksbijdragen, gemeentelijke inzet en NPG-bijdrage voor de opgave ERL en het Erfgoedprogramma. De middelen uit het Hoofdlijnenakkoord zijn specifiek voor het niet-bevingsgebied en voor verlenging van de opgave ERL.

Om in de komende jaren uitvoering te kunnen geven aan de opgave ERL wordt voorgesteld om incidenteel voor de periode 2025-2027 € 12,0 miljoen (2025 : € 3,0 miljoen; 2026: € 3,5 miljoen; 2027: € 5,5 miljoen) beschikbaar te stellen. Wij stellen voor dit bedrag te dekken uit de Algemene middelen.